Health Rodos: Πολλοί σφίγγουν ή τρίβουν τα δόντια τους τη νύχτα χωρίς καν να το αντιλαμβάνονται. Αν και μπορεί να φαίνεται ακίνδυνος ο βρουξισμός, μπορεί να σχετίζεται και με την υπνική άπνοια – όχι μόνο με την ποιότητα του ύπνου και τον πόνο στα δόντια και τη γνάθο.
Βρουξισμός στον ύπνο: Πότε μπορεί να σχετίζεται με την υπνική άπνοια
Σύμφωνα με τη Mayo Clinic, το τρίξιμο των δοντιών, γνωστό και ως βρουξισμός, είναι μια κατάσταση κατά την οποία κάποιος σφίγγει ή τρίβει τα δόντια του ασυνείδητα. Μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της ημέρας (όταν είναι σε εγρήγορση) ή κατά τη διάρκεια του ύπνου, και συχνά περνά απαρατήρητο μέχρι να εμφανιστούν συμπτώματα όπως πόνος στη γνάθο, πονοκέφαλοι ή φθαρμένα δόντια.
Η Mayo Clinic αναφέρει ότι τα αίτια δεν είναι πάντα ξεκάθαρα, αλλά σχετίζεται συνήθως με έναν συνδυασμό σωματικών, ψυχολογικών και γενετικών παραγόντων. Το στρες, το άγχος, ο θυμός ή η απογοήτευση μπορούν να πυροδοτήσουν το τρίξιμο, ενώ συνήθειες όπως το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης ή αλκοόλ και ορισμένα φάρμακα —ιδιαίτερα τα αντικαταθλιπτικά— μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο.
Ένα απροσδόκητο αίτιο είναι η υπνική άπνοια, μια διαταραχή κατά την οποία η αναπνοή σταματά προσωρινά κατά τη διάρκεια του ύπνου επειδή οι μύες του λαιμού χαλαρώνουν και στενεύουν ή μπλοκάρουν τον αεραγωγό.
Αίτια βρουξισμού στον ύπνο και κατά τη διάρκεια της ημέρας
Σύμφωνα με μελέτη του 2024 με τίτλο «Sleep Bruxism in Adults: A Comprehensive Review of Enduring but Evolving Issues for Clinicians», ο βρουξισμός στον ύονο είναι δύσκολο να διαγνωστεί επειδή η συχνότητα και η σοβαρότητά του ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία, τους επιστημονικούς ορισμούς και τα όρια των μελετών ύπνου. Η μελέτη επισημαίνει επίσης ότι συνδέεται συχνά με διαταραχές ύπνου όπως η αποφρακτική υπνική άπνοια και απαιτεί προσεκτική, εξατομικευμένη αντιμετώπιση.
Άλλες πρόσφατες έρευνες δημοσιευμένες το 2024 και το 2025 δείχνουν ότι το τρίξιμο των δοντιών —είτε κατά τη διάρκεια του ύπνου είτε κατά τη διάρκεια της ημέρας— έχει διαφορετικά αλλά και κοινά αίτια. Ο βρουξισμός στον ύπνο σχετίζεται κυρίως με αφυπνίσεις του εγκεφάλου και του σώματος κατά τη διάρκεια του ύπνου, ενώ ο βρουξισμός την ημέρα συνδέεται έντονα με το στρες και τις συνήθειες.
- Βρουξισμός στον ύπνο: σύντομες «μικρο-αφυπνίσεις» του εγκεφάλου, διαταραχές ύπνου (άπνοια, παλινδρόμηση, ανήσυχα πόδια), γενετικοί παράγοντες, αλλαγές στον εγκέφαλο που σχετίζονται με τη ντοπαμίνη.
- Βρουξισμός κατά τη διάρκεια της ημέρας: στρες, άγχος, συναισθηματική ένταση, συνήθειες σύσφιξης γνάθου κατά τη συγκέντρωση, ορισμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, διεγερτικές ουσίες ή φάρμακα (π.χ. SSRIs, νικοτίνη, καφεΐνη).
Πώς μπορεί να συνδέονται η υπνική άπνοια με το τρίξιμο των δοντιών
Μελέτη του 2019 δημοσιευμένη στο Journal of Clinical Medicine διαπίστωσε ότι από 110 ενήλικες που εξετάστηκαν σε εργαστήριο ύπνου, το 86,37% είχε αποφρακτική υπνική άπνοια και το 50% παρουσίαζε τρίξιμο των δοντιών. Οι συγγραφείς της μελέτης παρατήρησαν επίσης ότι το τρίξιμο ήταν πιο συχνό σε άτομα με ήπια έως μέτρια υπνική άπνοια, σε σύγκριση με εκείνους που είχαν σοβαρή μορφή. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι οι άνδρες, τα άτομα με διαβήτη και εκείνοι με περισσότερες αναπνευστικές διαταραχές ήταν πιο πιθανό να τρίβουν τα δόντια τους.
Ο Dr. Raj Dasgupta, ειδικός στον ύπνο και πνευμονολόγος καθώς και αναπληρωτής καθηγητής κλινικής ιατρικής στην Ιατρική Σχολή Keck του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια, δήλωσε σύμφωνα με το CNN Health, «υπάρχει μια θεωρία για το γιατί η υπνική άπνοια προκαλεί σφίξιμο των δοντιών — ο αεραγωγός φράζει, οπότε οι μύες του στόματος και της γνάθου κινούνται για να ελευθερώσουν τον μπλοκαρισμένο αεραγωγό». Ωστόσο, ο Dasgupta πρόσθεσε ότι αυτή η θεωρία δεν έχει αποδειχθεί.
Βρουξισμός και υπνική άπνοια: Αντιμετώπιση και θεραπεία
Το SleepApnea.org εξηγεί ότι οι θεραπείες για την υπνική άπνοια και τον ύπνιο βρουξισμό συχνά αλληλοκαλύπτονται, λόγω της συχνής συνύπαρξής τους. Η διαχείριση της υπνικής άπνοιας μπορεί να μειώσει τα επεισόδια τριξίματος κατά τη διάρκεια της νύχτας, αντιμετωπίζοντας τη βασική αιτία της διαταραγμένης ποιότητας ύπνου, σύμφωνα με τον οργανισμό.
Η θεραπεία με θετική πίεση των αεραγωγών —όπως οι συσκευές CPAP ή BiPAP— είναι συνηθισμένη και αποτελεσματική μέθοδος για την υπνική άπνοια. Αυτές οι συσκευές παρέχουν πεπιεσμένο αέρα για να παραμένει ο αεραγωγός ανοιχτός κατά τον ύπνο, μειώνοντας τον αριθμό των αφυπνίσεων που μπορούν να πυροδοτήσουν το τρίξιμο των δοντιών. Πολλοί ασθενείς διαπιστώνουν ότι το τρίξιμο μειώνεται όταν η υπνική άπνοια τεθεί υπό έλεγχο.
Οδοντικές συσκευές μπορεί επίσης να βοηθήσουν. Οι νάρθηκες δαγκώματος προστατεύουν τα δόντια από φθορά λόγω τριξίματος, αν και δεν συνιστώνται για ασθενείς με υπνική άπνοια, εκτός αν είναι εξατομικευμένοι και έχουν συνταγογραφηθεί από εξειδικευμένο οδοντίατρο για τον ύπνο. Οι συσκευές προώθησης της κάτω γνάθου, που επανατοποθετούν τη γνάθο για να βελτιώσουν τη ροή του αέρα, μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα της υπνικής άπνοιας και να αποτρέψουν το τρίξιμο των δοντιών κατά τον ύπνο.
Άλλες στρατηγικές περιλαμβάνουν την αξιολόγηση φαρμάκων που ενδέχεται να προκαλούν βρουξισμό —όπως ορισμένα αντικαταθλιπτικά— και τη βελτίωση της υγιεινής του ύπνου. Ο περιορισμός της καφεΐνης και του αλκοόλ πριν τον ύπνο, καθώς και η εξάσκηση τεχνικών χαλάρωσης όπως η βαθιά αναπνοή, μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση της μυϊκής δραστηριότητας τη νύχτα. Συνδυαστικά, αυτές οι θεραπείες στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας ύπνου, την προστασία των δοντιών και τη μείωση των συμπτωμάτων και των δύο παθήσεων.
Πηγές: HealthDigest, Sleep Medicine Research, PMC, PubMed, NIH, Mayo Clinic, Spandidos Publications, Via Medica Journals
πηγή: giatros-in.gr
