Health Rodos: Υπάρχει μια μορφή καλοσύνης που δεν πηγάζει από την καρδιά. Πηγάζει από συνήθεια, από προσδοκία, από την ανάγκη να επιβεβαιώσεις ότι αξίζεις την αγάπη των άλλων. Είναι η καλοσύνη που έχει γίνει ρόλος — κι ο ρόλος έχει γίνει ταυτότητα. Και κάποια στιγμή, χωρίς να το καταλάβεις, παγιδεύεσαι.Η ταυτότητα του “καλού παιδιού” είναι από τις πιο ύπουλες ψυχολογικές παγίδες. Επειδή μοιάζει αρετή, δεν αναγνωρίζεται εύκολα ως πρόβλημα. Κι όμως, για πολλούς ανθρώπους, αποτελεί πηγή άγχους, ενοχής και χρόνιας παράβλεψης των προσωπικών αναγκών κι επιθυμιών. Δεν είναι λίγοι αυτοί που ζουν μέσα σε μια αίσθηση ηθικής καθαρότητας και εξωτερικής επιδοκιμασίας, ενώ μέσα τους βουλιάζουν από ματαίωση.AdvertismentΗ γέννηση του “καλού παιδιού”Το «καλό παιδί» συνήθως γεννιέται μέσα από τη δυναμική της οικογένειας. Είναι εκείνο που δεν προκαλεί φασαρίες, που ρυθμίζει τις εντάσεις, που ανταμείβεται για την προσαρμογή του. Όχι για την αλήθεια του. Μαθαίνει πως η αγάπη είναι συνδεδεμένη με την υπακοή και τη συμμόρφωση.Καθώς μεγαλώνει, το παιδί γίνεται ενήλικος που δίνει προτεραιότητα στους άλλους, που διστάζει να πει “όχι”, που προσπαθεί να μην ενοχλήσει, να μην στεναχωρήσει, να μην απογοητεύσει. Στα μάτια των άλλων είναι το “καλό παιδί”. Αξιόπιστο. Ευγενικό. Χαμογελαστό. Αλλά πόσα από αυτά είναι επιλογή και πόσα μηχανισμός επιβίωσης;Όταν η καλοσύνη γίνεται καταναγκασμόςΗ καλοσύνη είναι δύναμη όταν είναι ελεύθερη. Όταν όμως γίνεται υποχρέωση, μετατρέπεται σε καταπίεση. Πολλοί άνθρωποι λειτουργούν με την πεποίθηση ότι πρέπει να είναι συνεχώς διαθέσιμοι, φιλικοί, δοτικοί. Ότι το να βάλουν όρια θα τους κάνει “κακούς” κι “εγωιστές ”.AdvertismentΑυτή η υποχρεωτική καλοσύνη δεν είναι επιλογή. Είναι ένα είδος άμυνας: «Αν είμαι καλός, δεν θα με απορρίψουν.»Με τον καιρό, αυτή η στάση φθείρει, δημιουργώντας μια διαρκή εσωτερική σύγκρουση ανάμεσα στο “θέλω” και το “πρέπει”. Και το “θέλω” αρχίζει να χάνεται, ή χειρότερα να ενοχοποιείται.Η παγίδα της αναγνώρισηςΤο “καλό παιδί” γίνεται καλός συνάδελφος, καλός φίλος, καλός σύντροφος. Κι αν κάποτε διεκδικήσει κάτι, οι άλλοι ξαφνιάζονται, γιατί έχουν μάθει να τον βλέπουν μόνο μέσα από τον ρόλο του. Αυτός είναι ο άνθρωπος που “δεν θυμώνει”, που “δεν ζητάει πολλά”, που “τα αντέχει όλα”.Και το ίδιο το άτομο αρχίζει να συνδέει την αξία του αποκλειστικά με αυτόν τον ρόλο. Φοβάται να αλλάξει, γιατί νιώθει πως δεν θα αγαπηθεί αν πάψει να είναι χρήσιμος, ευχάριστος ή ακίνδυνος. Η αναγνώριση έχει γίνει το ναρκωτικό του κι όταν λείψει αισθάνεται κενό, γιατί δεν ξέρει ποιος είναι έξω από αυτόν το ρόλο.Η σιωπηλή οργή και η εσωτερική εξάντλησηΟ άνθρωπος που εγκλωβίζεται στην ταυτότητα της καλοσύνης καταπίνει πολλά. Παραβλέπει τις ανάγκες του, περιορίζει τα όριά του, σωπαίνει εκεί που θέλει να φωνάξει και αυτή η καταπίεση συσσωρεύεται. Παίρνει τη μορφή ψυχικής κόπωσης, ανεξήγητης θλίψης, παθητικής επιθετικότητας. Μπορεί να γίνει ακόμα και σωματικό σύμπτωμα: άγχος, πονοκέφαλοι, αϋπνίες.Στο βάθος, υπάρχει μια βαθιά αίσθηση αδικίας του τύπου, “Δίνω τόσα, και δεν με βλέπει κανείς”. Όμως δεν λέει ποτέ τίποτα, γιατί ο “καλός άνθρωπος” δεν παραπονιέται. Αντέχει.Η καλοσύνη δεν είναι υποταγήΉρθε η στιγμή να διαχωρίσουμε την καλοσύνη από την αυτοθυσία. Η καλοσύνη δεν είναι να παραμερίζεις διαρκώς τον εαυτό σου. Δεν είναι να αγνοείς τις ανάγκες σου, ούτε να ανέχεσαι τοξικές συμπεριφορές. Η αυθεντική καλοσύνη έχει όρια. Έχει ειλικρίνεια. Έχει και το “όχι” μέσα της.Ένας καλός άνθρωπος μπορεί να πει: “Αυτό με πληγώνει.” “Αυτό δεν μου ταιριάζει.” “Δεν μπορώ να το κάνω αυτή τη στιγμή.” Και παραμένει καλός.Η απελευθέρωση μέσω της αλήθειαςΗ απελευθέρωση από την ταυτότητα του “καλού παιδιού” δεν σημαίνει να γίνεις σκληρός. Σημαίνει να γίνεις αληθινός. Να επιτρέπεις στον εαυτό σου να είναι πολύπλοκος – και δοτικός και θυμωμένος. Και συμπονετικός και ειλικρινής. Και υποστηρικτικός και με όρια.Η αλλαγή ξεκινά όταν αρχίζεις να αναρωτιέσαι, “Ποιον εξυπηρετεί αυτή η συμπεριφορά;” “Ποια είναι η ανάγκη πίσω από την καλοσύνη μου;” “Αν δεν με επαινούσαν για αυτό, θα το έκανα;”Η αλήθεια έχει το δικό της φως. Δεν χρειάζεται χειροκρότημα.Ζώντας έξω από τον ρόλοΌταν αρχίζεις να ζεις έξω από τον ρόλο, στην αρχή φοβάσαι. Νιώθεις τύψεις. Νιώθεις εκτός τόπου. Αλλά όσο περισσότερο τιμάς την αλήθεια σου, τόσο περισσότερο επιστρέφεις σε εσένα. Και τότε η καλοσύνη παύει να είναι καταναγκαστική και γίνεται επιλογή.Το ζητούμενο είναι να μπορείς να είσαι καλός, αλλά και αυθεντικός. Να μπορείς να στηρίξεις κάποιον, αλλά και να αποσυρθείς όταν σε βαραίνει. Να πεις “ναι” με χαρά και “όχι” με αγάπη.Η πραγματική καλοσύνη δεν χρειάζεται να φωνάζει. Ούτε να θυσιάζεται. Αρκεί να είναι ειλικρινής. Κι εκεί ξεκινά η ελευθερία.Αναφορές
- Kahn, W. A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. Journal of Organizational Behavior.
- Brown, B. (2010). The Gifts of Imperfection.
- Rogers, C. (1959). A theory of therapy, personality and interpersonal relationships.
- Frontiers in Psychology (2021). The burden of being nice: Trait agreeableness and burnout.
πηγή: enallaktikidrasi.com
