Health Rodos: Η συνταξιοδότηση θεωρείται για πολλούς το τέλος ενός μεγάλου κύκλου. Ωστόσο, για όποιον το δει διαφορετικά, μπορεί να είναι η αρχή μιας νέας δημιουργικής φάσης ζωής. Αντί για απομάκρυνση από τον ενεργό ρόλο, είναι ευκαιρία για επαναπροσδιορισμό. Τα χρόνια της σύνταξης μπορούν να γεμίσουν με νόημα, εφόσον διατηρηθούν σε καλή κατάσταση δύο βασικά θεμέλια της ανθρώπινης ύπαρξης – ο νους και το σώμα.Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μελέτες που συγκέντρωσε το BBC Science Focus, η ποιότητα ζωής μετά τη συνταξιοδότηση εξαρτάται όχι μόνο από τη φυσική υγεία αλλά και από το πώς συντηρούμε την ψυχική και κοινωνική μας ενέργεια. Δεν αρκεί να αποφύγουμε τη νόσο· χρειάζεται να καλλιεργήσουμε παρουσία. Και η παρουσία απαιτεί στρατηγικές, προσαρμογές και ενεργό νοητικό και συναισθηματικό έργο.AdvertismentΗ πρώτη πρόκληση είναι η αλλαγή ταυτότητας. Ο ρόλος που κατείχε κανείς για δεκαετίες — δικηγόρος, εκπαιδευτικός, τεχνίτης — δεν είναι πλέον λειτουργικός. Αυτό δημιουργεί αίσθημα απώλειας, κενό, ή ακόμη και απόσυρση από την κοινωνική συμμετοχή. Εδώ ακριβώς ξεκινά η ανάγκη για επανανοηματοδότηση. Πώς ορίζω τώρα την αξία μου; Όσοι δώσουν νέο περιεχόμενο στην καθημερινότητά τους —μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες, νέες δεξιότητες ή εθελοντισμό— διατηρούν υψηλότερα επίπεδα αυτοεκτίμησης και αίσθησης σκοπού.Η επιστημονική έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι που παραμένουν διανοητικά ενεργοί και κοινωνικά συνδεδεμένοι διατηρούν υψηλότερα επίπεδα γνωστικής λειτουργίας και ψυχικής ευεξίας. Η συμμετοχή σε εθελοντικές δράσεις, σε ομάδες ενδιαφερόντων ή ακόμη και η μέτρια εργασία με ευελιξία μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο. Δεν χρειάζεται να συνεχίσει κανείς να εργάζεται «όπως πριν» — αλλά να έχει αίσθηση ότι συνεισφέρει, ότι συνεχίζει να είναι χρήσιμος.Η σωματική δραστηριότητα είναι το δεύτερο κρίσιμο στοιχείο. Δεν χρειάζεται εντατική άσκηση. Το καθημερινό περπάτημα, το ελαφρύ τέντωμα, η κηπουρική, ακόμα και ο χορός, διατηρούν όχι μόνο τη φυσική λειτουργικότητα αλλά και βελτιώνουν τη διάθεση. Η άσκηση ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μνήμη, τη συγκέντρωση και τη συναισθηματική σταθερότητα. Οι μελέτες δείχνουν ότι ακόμη και 15-30 λεπτά ήπιας άσκησης ημερησίως αρκούν για τη διατήρηση της νευροπλαστικότητας.AdvertismentΤο τρίτο θεμέλιο είναι η συνέχιση της μάθησης. Η διά βίου μάθηση είναι προστασία απέναντι στη γνωστική φθορά. Μαθήματα ξένων γλωσσών, μουσική, φιλοσοφία ή ακόμα και η απλή ενασχόληση με καθημερινά προβλήματα (π.χ. μαγειρική με νέες συνταγές) ενισχύουν τις γνωστικές εφεδρείες του εγκεφάλου.Δεν λείπουν βέβαια κι οι προκλήσεις. Ορισμένοι αντιμετωπίζουν απώλειες φίλων, συντρόφων, κοινωνικού κύκλου. Η μοναξιά αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες επιδείνωσης της ψυχικής και σωματικής υγείας στη μετά τη σύνταξη περίοδο. Εδώ είναι που η ενεργή εμπλοκή σε κοινωνικά δίκτυα (όχι απαραίτητα ψηφιακά) μπορεί να λειτουργήσει προληπτικά και θεραπευτικά. Οι οργανωμένες ομάδες τρίτης ηλικίας, οι πολιτιστικοί σύλλογοι και οι κοινοτικές πρωτοβουλίες είναι εναλλακτικά πεδία ουσιαστικής επαφής και ανταλλαγής.Η μετάβαση στη σύνταξη μπορεί επίσης να συνοδεύεται από υπαρξιακά ερωτήματα. “Ποιος είμαι χωρίς τη δουλειά μου;” “Τι έχει ακόμα νόημα;” Αυτά τα ερωτήματα δεν είναι παθολογικά — είναι αναγκαία. Η αποδοχή τους ως μέρος της φυσικής ροής της ζωής, και όχι ως ένδειξη αδυναμίας, επιτρέπει την ψυχική ενσωμάτωση της αλλαγής. Σύμφωνα με την Carstensen και τη θεωρία της επιλεκτικής κοινωνικής επένδυσης, οι άνθρωποι καθώς μεγαλώνουν τείνουν να εστιάζουν σε λιγότερες αλλά ποιοτικότερες σχέσεις — κι αυτό είναι προσαρμοστικό.Το κρίσιμο είναι να υπάρξει σχεδιασμός, αλλά με ελαστικότητα. Όχι ως στρατηγική επιβίωσης, αλλά ως χάρτης νοήματος. Η ζωή μετά τη σύνταξη δεν είναι πρόβλημα προς επίλυση. Είναι μια νέα μορφή ύπαρξης, που δεν έχει μόνο απώλειες, αλλά και δυνατότητες. Αν την πλησιάσουμε με επίγνωση, αυτοφροντίδα και άνοιγμα προς το απρόβλεπτο, μπορεί να γίνει η πιο ήρεμη — αλλά όχι λιγότερο ζωντανή — φάση της ζωής.Το «καλό γήρας» δεν είναι μύθος. Είναι δυνατότητα, όταν βασίζεται σε σωματική φροντίδα, διανοητική πρόκληση, κοινωνική επαφή και ένα βαθύ αίσθημα αποδοχής της μεταβαλλόμενης ταυτότητας. Δεν χρειάζεται να αποδείξεις κάτι. Χρειάζεται να επιτρέψεις στον εαυτό σου να ζήσει αυτό το στάδιο με ελευθερία, συνείδηση και εσωτερικό ρυθμό.Πηγές / Βιβλιογραφία:
- BBC Science Focus (2024). How to Retire Well. sciencefocus.com.
- Rowe, J. W., & Kahn, R. L. (1998). Successful Aging. Pantheon Books.
- Carstensen, L. L. (2009). A Long Bright Future: Happiness, Health, and Financial Security in an Age of Increased Longevity. PublicAffairs.
- WHO (2015). World report on ageing and health. World Health Organization.
- Cacioppo, J. T., & Patrick, W. (2008). Loneliness: Human Nature and the Need for Social Connection. W.W. Norton & Company.
πηγή: enallaktikidrasi.com
