Health Rodos: Πόσα λέει στην πραγματικότητα το βάρος σας για την υγεία σας; Πιθανώς λιγότερα από όσο νομίζετε.
Μπορεί να τρώτε τις πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα, να πηγαίνετε τακτικά στο γυμναστήριο, να έχετε τυπικά επίπεδα αρτηριακής πίεσης και χοληστερόλης – και παρόλα αυτά να σας θεωρούν «μη υγιή» με βάση τη ζυγαριά. Εν τω μεταξύ, κάποιος με ένα λεγόμενο «υγιές» βάρος μπορεί να παραλείπει γεύματα, να τρέχει υπό την επήρεια άγχους και καφεΐνης και να κινείται σπάνια.
Έχουμε μάθει να εξισώνουμε την αδυναμία με την ευεξία και το υπερβολικό βάρος με την ασθένεια. Αλλά η επιστήμη διηγείται μια πιο σύνθετη ιστορία – μια ιστορία όπου το βάρος είναι απλώς ένα μεμονωμένο σημείο δεδομένων σε μια πολύ πιο σύνθετη εικόνα. Έτσι, αν το βάρος από μόνο του δεν αντικατοπτρίζει πόσο υγιείς είμαστε πραγματικά, τότε τι το κάνει;
Με απλά λόγια, το σωματικό βάρος μετρά ακριβώς αυτό:μτο συνολικό βάρος ενός σώματος. Οι αλλαγές στο βάρος με την πάροδο του χρόνου μπορούν να δώσουν μια ένδειξη για το πόσες θερμίδες καταναλώνει ένα άτομα. Εάν ένα άτομο παίρνει βάρος, καταναλώνει περισσότερες θερμίδες από όσες καίει. Εάν χάνει βάρος, καίει περισσότερες από όσες τρώει.
Ίσως είναι πιο χρήσιμο να δει κανείς τις πληροφορίες για την υγεία που δεν μας δίνει το βάρος. Σημαντικοί δείκτες υγείας, όπως η χοληστερόλη, το σάκχαρο στο αίμα, η αρτηριακή πίεση και ο καρδιακός ρυθμός, δεν είναι ορατοί στη ζυγαριά.
Το βάρος δεν αντανακλά επίσης την ποιότητα της διατροφής κάποιου. Ένα άτομο μπορεί να τρώει πολλά φρούτα, λαχανικά και ολόκληρες τροφές, λαμβάνοντας τις βιταμίνες και τα μέταλλα που χρειάζονται για καλή ενέργεια, δύναμη των οστών και λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Ή μπορεί και όχι. Μπορεί να τρώει κυρίως υγιεινά λιπαρά, όπως αυτά που βρίσκονται στο ελαιόλαδο, τους ξηρούς καρπούς και τα ψάρια, τα οποία συνδέονται με καλύτερη υγεία της καρδιάς. Ή μπορεί να παίρνει το λίπος του από επεξεργασμένα τρόφιμα, πλούσια σε κορεσμένα και trans λιπαρά, τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. Μπορεί να παίρνει άφθονες φυτικές ίνες για να υποστηρίξει την πέψη, να ρυθμίσει το σάκχαρό του στο αίμα και να διατηρήσει υγιή χοληστερόλη, ή μπορεί να παίρνει πολύ λίγες. Το βάρος από μόνο του δεν αποκαλύπτει καμία από αυτές τις σημαντικές διατροφικές λεπτομέρειες.
Το βάρος επίσης δεν αντικατοπτρίζει με ακρίβεια πόσο σωματικό λίπος έχει κάποιος ή, το πιο σημαντικό, πού βρίσκεται αυτό το λίπος. Το σπλαχνικό λίπος (το οποίο περιβάλλει τα εσωτερικά όργανα) συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, διαβήτη τύπου 2 και ορισμένων τύπων καρκίνου, ενώ το υποδόριο λίπος, που βρίσκεται ακριβώς κάτω από το δέρμα, ενέχει λιγότερους κινδύνους για την υγεία.
Το βάρος δεν δίνει λεπτομέρειες σχετικά με το πόσο ασκείται κάποιος, κάτι που βελτιώνει την υγεία ακόμη και αν δεν οδηγεί σε απώλεια βάρους. Ούτε το βάρος αντικατοπτρίζει άλλες σημαντικές επιρροές στην υγεία, όπως η ποιότητα του ύπνου ή το άγχος. Όλοι αυτοί οι παράγοντες είναι πιο δύσκολο να μετρηθούν από το σωματικό βάρος και πολύ λιγότερο ορατοί με την πρώτη ματιά, αλλά παρέχουν μια πολύ πιο ουσιαστική εικόνα της υγείας κάποιου.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του βάρους και αυτών των παραγόντων, αλλά η σύνδεση δεν είναι σαφής. Λεπτομέρειες όπως η ποιότητα της διατροφής κάποιου ή τα πρότυπα δραστηριότητάς του δεν μπορούν να βρεθούν απλώς κοιτάζοντας το βάρος του.
Σε επίπεδο πληθυσμού, υπάρχει σαφής συσχέτιση μεταξύ του υψηλότερου σωματικού βάρους και του αυξημένου κινδύνου ασθένειας. Για παράδειγμα, μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα που ταξινομούνται ως υπέρβαρα ή παχύσαρκα χρησιμοποιώντας τον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), ο οποίος είναι ένα μέτρο του βάρους σε σχέση με το ύψος, τείνουν να έχουν υψηλότερα ποσοστά καρδιαγγειακών παθήσεων, διαβήτη τύπου 2 και ορισμένων τύπων καρκίνου.
Μερικά άτομα που ταξινομούνται ως υπέρβαρα ή παχύσαρκα έχουν υγιή αρτηριακή πίεση, χοληστερόλη και επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Αυτό συχνά αναφέρεται ως «μεταβολικά υγιής παχυσαρκία». Από την άλλη πλευρά, κάποιος με «υγιές» σωματικό βάρος μπορεί να έχει υψηλό σπλαχνικό λίπος, κακή ποιότητα διατροφής ή καθιστικό τρόπο ζωής – αυξάνοντας τους κινδύνους για την υγεία του, παρά το γεγονός ότι φαίνεται αδύνατος.
Γιατί πιστεύουμε ότι το βάρος έχει σημασία
Γιατί λοιπόν δίνεται τόσο μεγάλη έμφαση στο βάρος ενός ατόμου; Στην πραγματικότητα, μάλλον δεν θα έπρεπε. Ωστόσο, είναι κάτι φθηνό και εύκολο στη μέτρηση, σε αντίθεση με τις εξετάσεις αίματος, τις διατροφικές αξιολογήσεις ή τις σωματικές σαρώσεις, οι οποίες απαιτούν περισσότερο χρόνο, χρήματα και εξειδίκευση. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν διεξάγονται ποτέ πιο λεπτομερείς εξετάσεις, αλλά το κόστος είναι συνήθως ένα ζήτημα που πρέπει να ληφθεί υπόψη.
Το βάρος είναι επίσης πολύ ορατό. Είναι μια από τις λίγες πτυχές της υγείας που είναι εμφανείς στους άλλους με μια ματιά. Αυτό διευκολύνει την κοινωνία να κρίνει. Αλλά αυτό που είναι ορατό δεν είναι πάντα αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία. Οι κοινωνικές ιδέες για το πώς μοιάζει ένα «υγιές» σώμα είναι βαθιά ριζωμένες και δεν βασίζονται απαραίτητα σε στοιχεία.
Ενώ η απώλεια βάρους ως αποτέλεσμα υγιεινών αλλαγών στον τρόπο ζωής βελτιώνει την υγεία, αυτές οι τροποποιήσεις, όπως η αύξηση της άσκησης και η βελτίωση της διατροφής, έχουν αποδειχθεί ότι ωφελούν την υγεία ακόμη και αν δεν χαθεί βάρος.
Έχει επίσης αποδειχθεί ότι το κοινωνικό στίγμα που περιβάλλει την παχυσαρκία δεν βοηθά στην επίτευξη απώλειας βάρους και μπορεί στην πραγματικότητα να την υπονομεύσει.
Επομένως, εάν η υγεία είναι όντως το κύριο μέλημα, η προσοχή θα πρέπει να μετατοπιστεί από το βάρος ως πρωταρχικό επίκεντρο και να στραφεί σε παράγοντες όπως η ποιότητα της διατροφής, η σωματική δραστηριότητα, ο ύπνος και το άγχος. Οι βελτιώσεις σε αυτούς τους τομείς μπορούν να προσφέρουν οφέλη για την υγεία σε άτομα κάθε μεγέθους.
Φωτογραφία: iStock

πηγή: iatropedia.gr