Health Rodos: Μερικά μετακινούνται από το ένα είδος ζώου (ξενιστή) στο άλλο, αυξάνοντας τον κίνδυνο μετάδοσης ασθενειών.
Τα νοσήματα που μεταδίδονται από τους κρότωνες (τσιμπούρια) παρουσιάζουν παγκόσμια διασπορά και αυξανόμενη συχνότητα, αποτελώντας σημαντική απειλή για τη δημόσια και κτηνιατρική υγεία, αναφέρει ο ΕΟΔΥ.
Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί το θανατηφόρο κρούσμα αιμορραγικού πυρετού Κριμαίας–Κονγκό (CCHF) στη Θεσσαλία, το οποίο προκάλεσε συναγερμό στις υγειονομικές Αρχές, γράφει στο μηνιαίο ενημερωτικό Δελτίο του. Το σχετικό άρθρο υπογράφουν:
- Η κτηνίατρος Δρ Σμαράγδα Σωτηράκη, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κολλεγίου Κτηνιατρικής Παρασιτολογίας, διευθύντρια Ινστιτούτου Κτηνιατρικών Ερευνών ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ
- Ο Δρ Αντώνιος Μιχαηλάκης, προϊστάμενος Εργαστηρίου Εντόμων & Παρασίτων Υγειονομικής Σημασίας στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και αν. μέλος του ΔΣ του ΕΟΔΥ
Όπως εξηγούν οι δύο επιστήμονες, οι κρότωνες (τσιμπούρια) διαθέτουν 4 ζεύγη ποδιών (αντί για 3 που διαθέτουν τα έντομα). Ανήκουν στην υποκλάση των ακάρεων (κλάση αραχνιδίων). Χαρακτηρίζονται ως εξωπαράσιτα που τρέφονται με το αίμα θηλαστικών, πτηνών, ερπετών και αμφιβίων. Αποτελούν τους δεύτερους σημαντικότερους διαβιβαστές νοσημάτων παγκοσμίως (πρώτος είναι τα κουνούπια).
Τα τσιμπούρια μπορούν να μεταδώσουν σοβαρές λοιμώξεις στον άνθρωπο, όπως:
- Η νόσος του Lyme
- Η κροτωνογενής εγκεφαλίτιδα
- Ο αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας–Κονγκό (CCHF)
Μπορούν επίσης να μεταδώσουν ασθένειες στα ζώα, όπως η ερλιχίωση και η πιροπλάσμωση.
Βιολογικός κύκλος
Ο βιολογικός τους κύκλος χωρίζεται σε αυγό (μη παρασιτικό και ακίνητο), προνύμφη (με το μάτι φαίνονται σαν κομμάτια από σκόνη), νύμφη (μέγεθος σαν κεφάλι από καρφίτσα ή σπόρος) και ενήλικο.
Το ενήλικο μοιάζει με μικρή αράχνη. Σε αυτό το στάδιο προσκολλάται στον ξενιστή και όταν τραφεί (θηλυκό) διογκώνεται και το σώμα του γεμίζει αίμα.
Ένα κύριο χαρακτηριστικό τους είναι ότι απαντώνται σε πολλούς φαινοτύπους με διαφορετικά χρώματα, από κοκκινωπά έως σκούρα καφέ ή μαύρα/γκρι.
Τα τσιμπούρια μπορούν να αναρριχηθούν στα φυτά ή να περπατούν στο έδαφος και επιτίθενται στα διερχόμενα ζώα ή τον άνθρωπο χρησιμοποιώντας τα άγκιστρα που έχουν στα πόδια τους (ουσιαστικά μας στήνουν «ενέδρα»)!
Απαντώνται σε περιοχές με βλάστηση, όπως δάση, λιβάδια, περιοχές με θάμνους και πάρκα, αναλόγως με το είδος τους. Είναι πιο δραστήρια από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο, αλλά απαντώνται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Από ξενιστή σε ξενιστή
Αρκετά από τα είδη κροτώνων έχουν βιολογικό κύκλο που περιλαμβάνει 3 διαφορετικούς ξενιστές. Αυτό σημαίνει ότι στη διάρκεια της ζωής τους μετακινούνται από το ένα είδος ζώου στο άλλο.
Το γεγονός αυτό αυξάνει την πιθανότητα μόλυνσής τους από κάποιο παθογόνο μικροοργανισμό, τον οποίο θα μεταφέρουν στον επόμενο ξενιστή (ζώο ή άνθρωπο).
Τα προαναφερθέντα «αποδεικνύουν πόσο σημαντική είναι η πρόληψη παρασιτισμού από κρότωνες, καθώς και η προσεκτική απομάκρυνσή τους», τονίζουν οι δύο ειδικοί.
Και προσθέτουν πως «η απομάκρυνση πρέπει να πραγματοποιηθεί με ειδικό τρόπο, προκειμένου να μη μείνουν στο δέρμα τμήματα από το τσιμπούρι και να μην πιεστεί (ζουληχτεί) το σώμα του».
Νοσήματα και κρότωνες
Τα νοσήματα κροτωγενούς προέλευσης (tick-borne diseases) παρουσιάζουν παγκόσμια διασπορά και αυξανόμενη συχνότητα αποτελώντας σημαντική απειλή για τη δημόσια και κτηνιατρική υγεία.
Ο αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας–Κονγκό (CCHF) που κόστισε τη ζωή ενός ασθενούς στη Θεσσαλία και μόλυνε μία γιατρό, μεταδίδεται στον άνθρωπο κυρίως μέσω δήγματος από μολυσμένα τσιμπούρια.
Ο ιός κυκλοφορεί σε φυσικούς ξενιστές όπως οικόσιτα και άγρια θηλαστικά και πτηνά (ιδιαίτερης σημασίας είναι τα αποδημητικά πουλιά), που σπάνια εκδηλώνουν νόσημα.
Η αύξηση των κρουσμάτων αυτών συνδέεται με ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως:
- Η αποψίλωση των δασών
- Οι αλλαγές στη χρήση γης
- Η αστικοποίηση
Οι δραστηριότητες αυτές μεταβάλλουν τα οικοσυστήματα και διευκολύνουν τη διασπορά των παθογόνων. Παράλληλα, η αυξανόμενη ανθεκτικότητα των τσιμπουριών σε βιοκτόνα (ακαρεοκτόνα) επηρεάζει την οικολογία τους.
«Συμπερασματικά, η αντιμετώπιση των νοσημάτων αυτών απαιτεί διεπιστημονική προσέγγιση στο πλαίσιο της στρατηγικής της Ενιαίας Υγείας (One Health)», καταλήγουν οι δύο ειδικοί.
Φωτογραφία: istock
πηγή: iatropedia.gr
