Health Rodos: Όταν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν επισκέφθηκε το Πεκίνο τον Σεπτέμβριο του 2025, έκανε μια δήλωση που προκάλεσε έκπληξη και ειρωνικά σχόλια: οι επαναλαμβανόμενες μεταμοσχεύσεις οργάνων, είπε, θα μπορούσαν να ανανεώσουν το ανθρώπινο σώμα και να επιτρέψουν τη ζωή έως και τα 150 χρόνια.Αν και η άποψη αυτή απορρίφθηκε ως επιστημονική φαντασία, η συγκυρία δεν ήταν τυχαία σύμφωνα με τον Dan Stratton, Καθηγητή Βιοϊατρικής Επιστήμης Υγείας.Μόλις λίγες ημέρες νωρίτερα, ερευνητές είχαν ανακαλύψει έναν μοριακό «διακόπτη» που μειώνει μία από τις πιο κοινές επιπλοκές στις μεταμοσχεύσεις ήπατος — ένα βήμα που υπόσχεται μεγαλύτερη διάρκεια ζωής για τα μεταμοσχευμένα όργανα.Η ανακάλυψη αυτή υπενθυμίζει ταυτόχρονα τις τεράστιες δυνατότητες και τα αναπόφευκτα όρια της μεταμοσχευτικής ιατρικής, γράφει ο Stratton σε άρθρο του στο The Conversation.Ναι, οι μεταμοσχεύσεις σώζουν ζωές, αλλά όχι, δεν μας χαρίζουν νεότητα ή αθανασία.Ένας επαναστάτης πίθηκος αρνείται να παραδώσει τους αδένες του. Σχέδιο του Aldo Molinari.Από τους «αδένες πιθήκου» στα πειράματα με αίμαΗ ιδέα της αντικατάστασης μερών του σώματος για την αποκατάσταση της νεότητας δεν είναι καινούργια.Ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα, πλούσιοι Ευρωπαίοι άνδρες υπέβαλλαν τον εαυτό τους σε μεταμοσχεύσεις «αδένων πιθήκου» με την ελπίδα να ανακτήσουν τη ζωτικότητά τους.Η πρακτική, αν και σύντομης διάρκειας, άνοιξε τον δρόμο για μια μακρά ιστορία πειραμάτων που στόχευαν στην επιβράδυνση της γήρανσης.Έναν αιώνα αργότερα, η ιδέα επανήλθε μέσα από τη Silicon Valley.Ο επιχειρηματίας Μπράιαν Τζόνσον, αυτοαποκαλούμενος «biohacker», επένδυσε εκατομμύρια δολάρια σε θεραπείες που βασίζονται στο αίμα — όπως μεταγγίσεις πλάσματος από νεότερους δότες — ελπίζοντας να «επαναπρογραμματίσει» το σώμα του για μακροζωία.Η προσέγγιση αυτή αντλεί έμπνευση από πειράματα σε ποντίκια, όπου η σύνδεση του κυκλοφορικού συστήματος νεαρών και ηλικιωμένων ζώων φάνηκε να αναζωογονεί προσωρινά τους ιστούς των τελευταίων.Ωστόσο, οι εντυπωσιακές εικόνες δεν μεταφράστηκαν σε ανθρώπινα αποτελέσματα.Οι κλινικές δοκιμές με πλάσμα νεαρών δοτών δεν έδειξαν ουσιαστικά αντιγηραντικά οφέλη.Το 2019, η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) εξέδωσε αυστηρή προειδοποίηση εναντίον αυτών των πρακτικών, χαρακτηρίζοντάς τες «μη αποδεδειγμένες και δυνητικά επικίνδυνες».Παρ’ όλα αυτά, το όνειρο της αιώνιας νεότητας παραμένει ζωντανό — ιδιαίτερα για όσους μπορούν να το χρηματοδοτήσουν.Στιγμιότυπο από την ταινία The substance του 2025Οι μεταμοσχεύσεις παρατείνουν τη ζωή, αλλά δεν τη γυρίζουν πίσωΣτη σύγχρονη ιατρική, οι μεταμοσχεύσεις οργάνων είναι καθιερωμένη πρακτική για τη διάσωση ασθενών των οποίων ένα ζωτικό όργανο έχει παύσει να λειτουργεί.Οι διαδικασίες επιλογής και ελέγχου είναι εξαιρετικά αυστηρές, διασφαλίζοντας τη μέγιστη συμβατότητα μεταξύ δότη και λήπτη. Παρά ταύτα, η επιτυχία μιας μεταμόσχευσης απαιτεί δια βίου αγώνα: συνεχής ιατρική παρακολούθηση, ισχυρά ανοσοκατασταλτικά φάρμακα και αδιάκοπη ανθεκτικότητα.Το ανοσοποιητικό σύστημα αντιμετωπίζει κάθε μεταμοσχευμένο όργανο ως «εισβολέα», επιτιθέμενο σε αυτό με τρόπο που, αν δεν ελεγχθεί, οδηγεί σε απόρριψη μέσα σε λίγες εβδομάδες.Η ανοσοκαταστολή μειώνει τον κίνδυνο απόρριψης, αλλά αυξάνει την ευαλωτότητα σε λοιμώξεις και καρκίνους.Με την πάροδο του χρόνου, η χρόνια φλεγμονή οδηγεί σε σταδιακή αποτυχία του μοσχεύματος. Όσο μεγαλύτερος είναι ο ασθενής, τόσο δυσκολότερη είναι η ανάρρωση και η ανοχή του σώματος στη νέα κατάσταση.Οι επαναλαμβανόμενες ή πολυοργανικές μεταμοσχεύσεις σε ηλικιωμένους συχνά αποτυγχάνουν, καθώς οι ιστοί δεν μπορούν να αναπλαστούν με τον ίδιο ρυθμό.Η πραγματικότητα είναι σαφής: οι μεταμοσχεύσεις μπορούν να παρατείνουν τη ζωή, όχι να την «επαναφέρουν». Το ανθρώπινο σώμα δεν είναι μηχανή με εξαρτήματα που αλλάζονται απλώς κατά βούληση.Όργανα και ηθικά διλήμματαΗ έλλειψη διαθέσιμων οργάνων παραμένει μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ιατρικής.Σε όλες τις χώρες, οι λίστες αναμονής είναι μακρές, με τη ζήτηση να υπερβαίνει δραματικά την προσφορά.Αυτή η ανισορροπία έχει τροφοδοτήσει μια επικίνδυνη παγκόσμια μαύρη αγορά, όπου όργανα αφαιρούνται παράνομα από φτωχούς πληθυσμούς και πωλούνται σε πλούσιους ασθενείς.Για να ξεπεραστεί το πρόβλημα, η επιστήμη έχει στραφεί προς τη ξενομεταμόσχευση — τη μεταμόσχευση οργάνων ζώων σε ανθρώπους, κυρίως από χοίρους ή μπαμπουίνους.Παρότι η ιδέα έχει προχωρήσει πειραματικά, τα εμπόδια είναι τεράστια: τα περισσότερα μοσχεύματα απορρίπτονται από το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα μέσα σε λίγες ημέρες.Μια άλλη ελπίδα προέρχεται από τα τεχνητά ή καλλιεργημένα όργανα. Οι ερευνητές έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν μικροσκοπικά «οργανοειδή» στο εργαστήριο, αλλά η πλήρης αναπαραγωγή λειτουργικών, μεταμοσχεύσιμων οργάνων παραμένει τεχνικά ανέφικτη.Πέρα από την τεχνολογία, ανακύπτουν βαθιά ηθικά διλήμματα: όταν ένα σπάνιο όργανο γίνεται διαθέσιμο, ποιος έχει προτεραιότητα; Ένα παιδί με ελπίδα για δεκαετίες ζωής ή ένας ηλικιωμένος ασθενής;Η απάντηση ακολουθεί την αρχή της ιατρικής δικαιοσύνης: τα όργανα δίνονται εκεί όπου θα έχουν το μεγαλύτερο όφελος, όχι όπου υπάρχει η μεγαλύτερη οικονομική δυνατότητα.Η ιδέα της χρήσης τους για «αντιγηραντικές» επεμβάσεις θα υπονόμευε αυτή τη θεμελιώδη αρχή και θα έθετε σε κίνδυνο την εμπιστοσύνη του κοινού στο σύστημα μεταμοσχεύσεων.Ο εγκέφαλος: το τελευταίο σύνοροΑκόμα κι αν κάποτε καταφέρουμε να αντικαταστήσουμε όλα τα ζωτικά όργανα, ένα μένει εκτός συζήτησης: ο εγκέφαλος.Εκεί εδρεύει η συνείδηση, η μνήμη και η ταυτότητά μας — στοιχεία που δεν μπορούν να «μεταμοσχευθούν».Η εγκεφαλική γήρανση, με τη φλεγμονή και τις εκφυλιστικές ασθένειες που τη συνοδεύουν, δεν έχει ακόμη θεραπεία.Η αληθινή αθανασία, λοιπόν, δεν βρίσκεται στις μεταμοσχεύσεις, αλλά ίσως στην αποδοχή της ίδιας της ανθρώπινης θνητότητας.Η γήρανση δεν είναι βλάβη προς επιδιόρθωση. Είναι η φυσική εξέλιξη της ζωής.
πηγή: health.in.gr