Health Rodos: Τα τελευταία χρόνια, γίνεται όλο και πιο φανερό πως οι ψυχικές διαταραχές δεν αφορούν μόνο τους ενήλικες. Το άγχος και η κατάθλιψη, δύο από τις συχνότερες και πιο επιβαρυντικές καταστάσεις ψυχικής υγείας, επηρεάζουν όλο και περισσότερα παιδιά και εφήβους. Πέρα από τις μεμονωμένες περιπτώσεις, οι έρευνες αναδεικνύουν μια ανησυχητική τάση. Η ψυχική επιβάρυνση των νέων τείνει να γίνει μαζικό φαινόμενο, με επιπτώσεις που διαχέονται στην οικογένεια, στο σχολείο και στην κοινωνία.Η μετατόπιση της ψυχικής επιβάρυνσης προς τις μικρότερες ηλικίεςΟι στατιστικές δείχνουν ότι ένα στα δέκα παιδιά στην Ελλάδα εμφανίζει κάποια μορφή ψυχικής διαταραχής που χρήζει επαγγελματικής παρακολούθησης. Παρόμοια είναι και τα ποσοστά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η εφηβεία, περίοδος φυσιολογικής συναισθηματικής αστάθειας, φαίνεται να γίνεται πρόσφορο έδαφος για την εκδήλωση βαθύτερων δυσκολιών. Η κατάθλιψη εμφανίζεται σε υψηλότερα ποσοστά μεταξύ των κοριτσιών, ενώ το άγχος είναι διάχυτο, επηρεάζοντας και τα δύο φύλα. Οι σύγχρονες κοινωνικές και ακαδημαϊκές πιέσεις φαίνεται να ενισχύουν την ευαλωτότητα των νέων.AdvertismentΠαράγοντες κινδύνου και προδιαθέσειςΤο ψυχολογικό φορτίο ενός παιδιού δεν προκύπτει από το πουθενά. Παράγοντες όπως η σχολική πίεση, ο ανταγωνισμός, η αβεβαιότητα για το μέλλον, αλλά και η οικογενειακή δυναμική, παίζουν καταλυτικό ρόλο. Ιδιαίτερα επιβαρυντικοί αποδεικνύονται οι συχνοί καυγάδες στο σπίτι, η συναισθηματική παραμέληση ή η αδυναμία επικοινωνίας με σημαντικές φιγούρες, όπως οι γονείς ή οι δάσκαλοι. Παράλληλα, η απουσία πλαισίων ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, τόσο στο σχολείο όσο και στην κοινότητα, καθιστά δύσκολη την πρόληψη και την έγκαιρη αναγνώριση.Ο ψηφιακός κόσμος ως δίκοπο μαχαίριΟι νέοι σήμερα ζουν μέσα στον ψηφιακό χώρο. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το διαδίκτυο γενικότερα αποτελούν βασικά εργαλεία κοινωνικοποίησης, πληροφόρησης και ψυχαγωγίας. Ωστόσο, η υπερχρήση ή η κατανάλωση ψηφιακού περιεχομένου χωρίς φίλτρα μπορεί να ενισχύσει τα αισθήματα μοναξιάς, ανασφάλειας ή σύγκρισης. Ειδικά στις μικρότερες ηλικίες, όπου η ταυτότητα διαμορφώνεται ακόμη, η συνεχής έκθεση σε μη ρεαλιστικές εικόνες και προσδοκίες επιβαρύνει την ψυχική ανθεκτικότητα. Επιπλέον, η νυχτερινή χρήση οθονών συνδέεται με μειωμένη ποιότητα ύπνου και αυξημένα επίπεδα άγχους.Το σχολείο ως χώρος αλλά και παράγονταςΗ σχολική κοινότητα, που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως προστατευτικός χώρος, συχνά δεν έχει τα απαραίτητα μέσα ή την εκπαίδευση για να ανταποκριθεί στις ανάγκες των παιδιών. Το σχολείο επικεντρώνεται στις επιδόσεις, αφήνοντας εκτός την ενίσχυση των κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων. Τα παιδιά και οι έφηβοι δεν μαθαίνουν πώς να διαχειρίζονται την απογοήτευση, τον φόβο, την αβεβαιότητα. Η ψυχική εκπαίδευση είναι σχεδόν απούσα, ενώ η συνεργασία με επαγγελματίες ψυχικής υγείας στη σχολική βάση παραμένει εξαίρεση.AdvertismentΕπενδύοντας στην πρόληψη και στην ψυχική ανθεκτικότηταΗ ψυχική ανθεκτικότητα δεν είναι δεδομένη – καλλιεργείται. Η δημιουργία σταθερών σχέσεων εμπιστοσύνης, η ελεύθερη έκφραση, η παρουσία ενηλίκων που ακούν χωρίς να κρίνουν, συνιστούν πυλώνες πρόληψης. Παράλληλα, η συστηματική ενσωμάτωση προγραμμάτων ψυχικής υγείας στην εκπαίδευση και η ενίσχυση των δομών ψυχικής φροντίδας για παιδιά και εφήβους μπορεί να λειτουργήσει ανακουφιστικά για τα ίδια τα παιδιά και τις οικογένειές τους. Δεν αρκεί η διάγνωση – χρειάζεται χώρος, χρόνος και φροντίδα.Το άγχος και η κατάθλιψη στα παιδιά και τους εφήβους είναι σημάδια μιας κοινωνίας που χρειάζεται να επαναξιολογήσει τις αξίες και τις προτεραιότητές της. Η ψυχική υγεία δεν είναι ζήτημα ιδιωτικό. Είναι συλλογική ευθύνη. Η φροντίδα του παιδικού και εφηβικού ψυχισμού είναι φροντίδα του μέλλοντος – ενός μέλλοντος που δεν μπορεί να οικοδομηθεί πάνω στην αδιαφορία και τη σιωπή.Πηγές

• The mental health care system for children and adolescents in Greece. Frontiers in Health Services. 2024.
• Depressive Symptoms Among Adolescent Students in Greek High Schools. PMC.
• Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το άγχος των εξετάσεων και η ψυχική ανθεκτικότητα σε εφήβους μαθητές Λυκείου.
• Δυσλειτουργική χρήση του διαδικτύου από εφήβους. ΕΚΠΑ.

πηγή: enallaktikidrasi.com