Health Rodos: Παραμένει το αν μη τι άλλο άβολο ερώτημα πέντε χρόνια μετά από το ξέσπασμα της θανατηφόρας πανδημίας της νόσου COVID-19: είναι ο κόσμος έτοιμος να χειριστεί την επόμενη πανδημία;Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), ο οποίος βρέθηκε στο επίκεντρο της αντιμετώπισης της πανδημίας, εντείνει τις προσπάθειές του να προσδιορίσει από πού είναι δυνατόν να προέλθει η επόμενη απειλή και να διασφαλίσει πως πλανήτης θα είναι έτοιμος να την αντιμετωπίσει.Όμως, ενώ η υπηρεσία υγείας του ΟΗΕ θεωρεί τον κόσμο πιο προετοιμασμένο από ό,τι ήταν όταν χτύπησε το COVID-19, προειδοποιεί ότι σε μεγάλο βαθμό δεν είμαστε έτοιμοι.Τι λέει ο ΠΟΥΌταν ρωτήθηκε εάν ο κόσμος ήταν καλύτερα προετοιμασμένος για την επόμενη πανδημία, ο επικεφαλής του ΠΟΥ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους είπε πρόσφατα: «Ναι και όχι».«Αν η επόμενη πανδημία ερχόταν σήμερα, ο κόσμος θα εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει μερικές από τις ίδιες αδυναμίες και ευπάθειες», προειδοποίησε.«Όμως ο πλανήτης έχει διδαχθεί και πολλά διά μέσου των οδυνηρών παθημάτων των οποίαν υπέστη από την πανδημία και έχει κάνει σημαντικά βήματα για να ενισχύσει την άμυνά του».Η Maria Van Kerkhove, διευθύντρια ετοιμότητας και πρόληψης του ΠΟΥ για επιδημίες και πανδημίες, είπε ότι είναι θέμα πότε και όχι εάν θα αντιμετωπίσουμε μια άλλη πανδημία.«Πολλά έχουν βελτιωθεί λόγω της πανδημίας της γρίπης του 2009 (H1N1), αλλά και λόγω της COVID-19. Αλλά νομίζω ότι ο κόσμος δεν είναι έτοιμος για μια άλλη μαζική εστία ή πανδημία μολυσματικής νόσου.»Εκτιμήσεις ειδικώνΗ ανεξάρτητη επιτροπή για την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση της πανδημίας, που δημιουργήθηκε από τον ΠΟΥ, ήταν ωμή στην αξιολόγησή της.«Το 2025, ο πλανήτης δεν είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει μια άλλη απειλή πανδημίας», τόνισε, επισημαίνοντας τη συνεχιζόμενη ανισότητα στην πρόσβαση στη χρηματοδότηση και τα εργαλεία καταπολέμησης της πανδημίας, όπως τα εμβόλια.Η διάσημη Ολλανδή ιολόγος Marion Koopmans δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο (AFP) ότι η επιτυχής και ταχεία παραγωγή εμβολίων mRNA ήταν «κομβικής σημασίας» για την επόμενη πανδημία.Ωστόσο, προειδοποίησε ότι «μια ραγδαία αύξηση της διστακτικότητας έναντι των εμβολίων», εν μέσω «δυσθεώρητων» επιπέδων παραπληροφόρησης, σημαίνει ότι εάν μια άλλη πανδημία ερχόταν σύντομα, «εξαιτίας τους θα είχαμε μεγάλα προβλήματα με τη χρήση των εμβολίων».Η Meg Schaeffer, κλινική επιδημιολόγος στο Ινστιτούτο SAS που εδρεύει στις ΗΠΑ, είπε ότι επιβάλλεται μια διαρκής αναβάθμιση των υπηρεσιών δημόσιας υγείας, τουλάχιστον επί 4-5 χρόνια, για μπορούν να συστήματά τους να εντοπίζουν και να μοιράζονται γρηγορότερα πληροφορίες.«Όχι, δεν νομίζω ότι είμαστε πιο προετοιμασμένοι από ό,τι ήμασταν με τον COVID-19», είπε.Ωστόσο, «είμαι σίγουρη ότι ως κοινωνία γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε για να προστατεύσουμε ο ένας τον άλλον» μέσω της αποστασιοποίησης, των μασκών και του περιορισμού των ταξιδιών και των προσωπικών αλληλεπιδράσεων, προσέθεσε.Προσπάθειες μετριασμούΈχουν ληφθεί μέτρα για την προετοιμασία για την επόμενη πανδημία και την αντιμετώπιση των επιπτώσεών της.Το νέο Κέντρο Πληροφοριών για την Πανδημία και την Επιδημία του ΠΟΥ στο Βερολίνο εργάζεται στη συλλογική επιτήρηση για τον καλύτερο εντοπισμό απειλών και τον μετριασμό τους.Το Ταμείο Πανδημίας της Παγκόσμιας Τράπεζας έχει εκδώσει 885 εκατομμύρια δολάρια σε επιχορηγήσεις από το 2022 για τη χρηματοδότηση σχεδόν 50 έργων σε 75 χώρες.Ένας κόμβος μεταφοράς τεχνολογίας mRNA δημιουργήθηκε στη Νότια Αφρική για τη βελτίωση της τοπικής παραγωγής εμβολίων, ενώ ένας Παγκόσμιος Κόμβος Εκπαίδευσης για Βιο-παραγωγή ιδρύθηκε στη Νότια Κορέα για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων.Παγκόσμιος συναγερμόςΜετά από το χτύπημα της COVID-19, ο ΠΟΥ κήρυξε στις 30 Ιανουαρίου 2020 κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία διεθνούς ενδιαφέροντος (PHEIC) – το υψηλότερο επίπεδο συναγερμού κατά τους Διεθνείς Κανονισμούς Υγείας.Ωστόσο, οι περισσότερες χώρες δεν ανέλαβαν δράση έως ότου ο Τέντρος ανακοίνωσε πως το ξέσπασμα της COVID-19 αποτελεί πανδημία – στις 11 Μαρτίου του ίδιου έτους.Για να αντιμετωπιστεί αυτό, οι υγειονομικοί κανονισμοί τροποποιήθηκαν τον περασμένο Ιούνιο για να συμπεριλάβουν ένα νέο, υψηλότερο επίπεδο συναγερμού «επείγουσας ανάγκης πανδημίας», που απαιτεί από τις χώρες να αναλάβουν «ταχεία» συντονισμένη δράση.ΡήγμαΤον Δεκέμβριο του 2021, οι χώρες αποφάσισαν να ξεκινήσουν τη σύνταξη μιας συμφωνίας για την πρόληψη της πανδημίας, την ετοιμότητα και την ανταπόκριση, προκειμένου να αποφευχθεί η επανάληψη των αποτυχιών που τις εξέθεσαν όταν ξέσπασε η COVID-19.Μετά από πολυάριθμους γύρους διαπραγματεύσεων, τα 194 κράτη-μέλη του ΠΟΥ συμφώνησαν σε γενικές γραμμές για το τι πρέπει να συμπεριλάβουν, αλλά υπάρχουν αρκετά σημεία που απομένουν.Ένα βασικό ρήγμα βρίσκεται μεταξύ των δυτικών εθνών με τους μεγάλους κλάδους της φαρμακευτικής βιομηχανίας και των φτωχότερων χωρών που αναμένεται να είναι ξανά οι ριγμένοι της υπόθεσης.Ένα θέμα που εκκρεμεί είναι η προτεινόμενη υποχρέωση για ταχύτατη και κοινή μελέτη και διαχείριση αναδυόμενων και επαναδυόμενων παθογόνων και για τη δημιουργία «όπλων», όπως τα εμβόλια, που μπορούν να καταπολεμήσουν μια πανδημία.Η προθεσμία για την επίτευξη συμφωνίας έχει μετατεθεί έναν χρόνο πίσω: έως τον Μάιο του 2025.Οι μελλοντικές απειλέςΕιδικοί από ολόκληρο το πλανήτη εργάζονται πυρετωδώς για να καθορίσουν από πού θα προέλθει η επόμενη απειλή πανδημίας. Ο Tom Peacock, ιολόγος στο Imperial College του Λονδίνου, είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι οφείλουμε να λάβουμε «πολύ σοβαρά» υπ’ όψιν το ενδεχόμενο να ξεσπάσει πανδημίας γρίπης των πτηνών H5N1.Ο ΠΟΥ ανέθεσε σε περισσότερους από 200 ανεξάρτητους επιστήμονες να αξιολογήσουν 1.652 παθογόνους παράγοντες, κυρίως ιούς. Εντόπισαν περισσότερα από 30 παθογόνα προτεραιότητας. Μεταξύ αυτών ήταν εκείνα που προκαλούν COVID-19, Έμπολα και Μάρμπουργκ, πυρετό Λάσα, MERS, SARS και Ζίκα.Στη λίστα είναι και η «νόσος Χ». Τι είναι όμως η νόσος Χ; Είναι μια νέα υποθετική νόσος που αντιπροσωπεύει τη γνώση ότι μια σοβαρή πανδημία θα μπορούσε να προκληθεί από ένα παθογόνο που επί του παρόντος είναι άγνωστο. Κάποιοι πιστεύουν ότι η νόσος COVID-19 πληροί τις προϋποθέσεις για να θεωρηθεί η πρώτη Νόσος Χ. Ωστόσο, είναι πιθανό η πανδημία της COVID-19 να θεωρηθεί ως «παιδική» ασθένεια απέναντι στη σφοδρότητα και τη βαρύτητα της αναμενόμενης πανδημίας από το νέο άγνωστο νέο παθογόνο της Νόσου Χ.Οι κυβερνήσεις οφείλουν να διαθέσουν κονδύλια τόσο για την πρόληψη και την έρευνα όσο και για τη διατήρηση της ετοιμότητας των συστημάτων υγείαςΑυτό το παθογόνο θα μπορούσε να είναι ένας ιός, ένα βακτήριο, ή μύκητας ή άλλος παράγοντας και πιθανότατα δεν θα υπάρχουν διαγνωστικές προσεγγίσεις και εμβόλια ενώ ίσως υπάρχουν ελάχιστες διαθέσιμες θεραπείες για να αντιμετωπισθεί.Πολλοί πιστεύουν ότι η επόμενη νόσος Χ θα είναι ζωονοσογόνος, και θα προέρχεται πιθανόν από άγρια ή οικόσιτα ζώα που σε κάποιες γεωγραφικές περιοχές, όπου θα υπάρξουν οι ιδανικές συνθήκες, το παθογόνο να σπάσει τον φραγμό μεταξύ των ειδών και να μεταπηδήσει από τα ζώα στους ανθρώπους. Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες υπολογίζεται ότι 1,67 εκατομμύρια ιοί που δεν έχουν ακόμη ανακαλυφθεί εκτιμάται πως υπάρχουν σε θηλαστικά και πτηνά και περίπου οι μισοί από αυτούς έχουν τη δυνατότητα να μεταδοθούν στον άνθρωπο.Επίσης δεν μπορεί να αποκλεισθεί μια βιοτρομοκρατική ενέργεια με την κατασκευή ενός «μηχανικού» παθογόνου που θα προκαλέσει την επόμενη πανδημία. Ακόμα η αναβίωση, λόγω της κλιματικής αλλαγής, αρχαίων ιών «ζόμπι» που βρίσκονται θαμμένοι στους πάγους μπορεί να αποτελέσει την γενεσιουργό αιτία της νόσου Χ.Με στόχο την ενίσχυση της παγκόσμιας ετοιμότητας και της αντιμετώπισης οποιωνδήποτε μελλοντικών επιδημιών και πανδημιών έχει εκπονηθεί από τον Π.Ο.Υ. το Σχέδιο Ε&Α που συντονίζει παγκόσμια την έρευνα για τις απειλές από ασθένειες πριν καν αυτές εμφανιστούν και προσπαθεί να συντομεύσει το χρονοδιάγραμμα για την ανάπτυξη ασφαλών και αποτελεσματικών θεραπευτικών και προληπτικών ιατρικών αντίμετρων (διαγνωστικά τεστ, θεραπευτικών πρωτοκόλλων και εμβολίων).Ακόμα οι κυβερνήσεις παγκόσμια και οι Οργανισμοί οφείλουν να διαθέσουν κονδύλια τόσο για την πρόληψη και την έρευνα όσο και για τη διατήρηση της ετοιμότητας των συστημάτων υγείας, κρατώντας αυτά σε υψηλό επίπεδο, εκμεταλλευόμενοι την εμπειρία που αποκτήθηκε από την πανδημία της COVID-19 αλλά και την τεχνολογική πρόοδο που σημειώθηκε για την αντιμετώπισή της ώστε να παραμείνει η νόσος Χ ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας και όχι μια ζοφερή πραγματικότητα.Τα τρέχοντα σχέδια στοχεύουν στη συγκέντρωση ευρείας γνώσης, εργαλείων και αντιμέτρων που θα μπορούσαν να προσαρμοστούν γρήγορα στις αναδυόμενες απειλές.
πηγή: health.in.gr
