Health Rodos: Υπαρκτός ο κίνδυνος μετάδοσης μέσω ουσιών ανθρώπινης προέλευσης, όπως το αίμα, τα όργανα, οι ιστοί και τα κύτταρα
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) δημοσίευσε αξιολόγηση της κατάστασης σχετικά με την εγκεφαλίτιδα που μεταδίδεται από κρότωνες (τσιμπούρια), την κροτωνογενή εγκεφαλίτιδα όπως ονομάζεται, εστιάζοντας στους κινδύνους μετάδοσης του ιού μέσω ουσιών ανθρώπινης προέλευσης, όπως το αίμα, τα όργανα, οι ιστοί και τα κύτταρα.
Η κροτωνογενής εγκεφαλίτιδας είναι μια ιογενής νόσος που μεταδίδεται κυρίως με τσίμπημα μολυσμένου τσιμπουριού (κρότωνα). Μεταξύ 2013 και 2022, στην περιοχή της ΕΕ/ΕΟΧ αναφέρθηκαν 28680 επιβεβαιωμένα κρούσματα, με τα περισσότερα από αυτά στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη. Η πλειονότητα των λοιμώξεων από τον ιό της κροτωνογενούς εγκεφαλίτιδας παραμένουν ασυμπτωματικές. Ωστόσο, έχουν αναφερθεί μακροχρόνιες παθήσεις σε σημαντικό ποσοστό ασθενών με νευρολογικά συμπτώματα και, γενικά, αναφέρεται ποσοστό θνητότητας περίπου0,5 %.
Ενώ, όπως αναφέρει το ECDC, η μετάδοση του ιού μέσω ουσιών ανθρώπινης προέλευσης είναι τεκμηριωμένη, η αξιολόγηση δείχνει ότι τέτοια περιστατικά είναι εξαιρετικά σπάνια. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκαν δύο περιπτώσεις μέσω μετάγγισης αίματος από έναν μόνο δότη και τρεις μέσω μεταμόσχευσης οργάνων, επίσης από έναν δότη. Επίσης, αν και ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού μέσω μετάγγισης αίματος δεν μπορεί να εκτιμηθεί, η πιθανότητα μετάδοσης μέσω μετάγγισης αίματος που οδηγεί σε συμπτωματική νόσο θεωρείται πολύ χαμηλή. Ο κίνδυνος μετάδοσης μέσω μεταμόσχευσης οργάνων θεωρείται χαμηλός. Ελλείψει αναφερόμενων περιστατικών, ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού μέσω μεταμόσχευσης ιστών και κυττάρων δεν μπορεί να αξιολογηθεί, σημειώνει το ECDC.
Το ECDC τονίζει, ωστόσο, ότι, ενώ μπορούν να ληφθούν προληπτικά μέτρα κατά τις περιόδους μετάδοσης του ιού, εξακολουθούν να υπάρχουν αβεβαιότητες λόγω σημαντικών κενών στην έρευνα. Οι συστάσεις περιλαμβάνουν την αναβολή λήψης αίματος από αιμοδότες που αναφέρουν πρόσφατα τσιμπήματα για 28 ημέρες και τη διεξαγωγή ορολογικών και μοριακών εξετάσεων για τον ιό σε δότες οργάνων, ιστού και κυττάρων που μπορεί να έχουν εκτεθεί στον συγκεκριμένο κίνδυνο. Επιπλέον, η ενίσχυση των ποσοστών εμβολιασμού σε περιοχές που αντιμετωπίζουν σοβαρότερο πρόβλημα θα μπορούσε να ενισχύσει τη συνολική ασφάλεια όσον αφορά τη μετάδοση του ιού μέσω αίματος, οργάνων, ιστών και κυττάρων.
Η έκθεση αναγνωρίζει αρκετές αβεβαιότητες που σχετίζονται με τη λοίμωξη από τον ιό μέσω ουσιών ανθρώπινης προέλευσης, ως εκ τούτου για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας είναι απαραίτητο να γίνεται συνεχής έρευνα και να υπάρχει επαγρύπνηση.
Επιδημιολογία στην ΕΕ/ΕΟΧ
Με βάση τα δεδομένα που συλλέχθηκαν μέσω του TESSy, μεταξύ 2013 και 2022 αναφέρθηκαν 28.680 επιβεβαιωμένα κρούσματα από 29 χώρες, δηλαδή κατά μέσο όρο 2.868 επιβεβαιωμένα κρούσματα κάθε χρόνο.
Η συντριπτική πλειονότητα των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων, 26.823 (93,5%), διαγνώστηκαν στη χώρα όπου εκδηλώθηκε η λοίμωξη. Ο υψηλότερος αριθμός επιβεβαιωμένων κρουσμάτων αναφέρθηκε το 2020 (3.751 κρούσματα).
Τα μέσα ποσοστά κοινοποίησης στις χώρες που ανέφεραν τουλάχιστον ένα κρούσμα κατά την περίοδο 2013-2022 κυμάνθηκαν από 0,01 (Βουλγαρία και Ελλάδα) έως 16,83 (Λιθουανία) επιβεβαιωμένα κρούσματα ανά 100.000 κατοίκους. Σε επτά χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ χώρες (Αυστρία, Τσεχία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Νορβηγία και Πολωνία), το μέσο ετήσιο ποσοστό μεταβολή στα ποσοστά κοινοποίησης μεταξύ 2013-2022 ήταν πάνω από 5%, που αντιστοιχεί σε ετήσια αύξηση των σχετικών κοινοποιήσεων κατά 5% ή περισσότερο κατά μέσο όρο μεταξύ 2013 και 2022 στις χώρες αυτές.
Ο αριθμός των δηλωθέντων επιβεβαιωμένων κρουσμάτων ήταν υψηλότερος για την ηλικιακή ομάδα 45 έως 64 ετών και ήταν σταθερά υψηλότερα για τους άνδρες σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Η συνολική αναλογία ανδρών προς γυναίκες των δηλωθέντων επιβεβαιωμένων κρουσμάτων ήταν 1,5:1.
Τι είναι η κροτωνογενής εγκεφαλίτιδα
Η κροτωνογενής εγκεφαλίτιδα προκαλείται από έναν ιό, ο οποίος μεταδίδεται κυρίως με τσίμπημα μολυσμένου τσιμπουριού (κρότωνα), καθώς και -πιο σπάνια- με την κατανάλωση μη παστεριωμένων γαλακτοκομικών προϊόντων από μολυσμένα παραγωγικά ζώα. Τα τσιμπούρια μολύνονται από συγκεκριμένα είδη ζώων (κυρίως από μικρά τρωκτικά και εντομοφάγα ζώα) και μεταφέρουν τον ιό σε άλλα ζώα ή ανθρώπους που θα τσιμπήσουν. Πολλά άλλα άγρια και οικόσιτα
θηλαστικά ζώα υποστηρίζουν έμμεσα την κυκλοφορία του ιού επιτρέποντας τον πολλαπλασιασμό των τσιμπουριών. Οι άνθρωποι δεν μεταδίδουν τον ιό.
Συμπτώματα
Περίπου 2/3 των λοιμώξεων είναι ασυμπτωματικές. Στα κλινικά περιστατικά, τα συμπτώματα εκδηλώνονται μετά από λίγες ημέρες ή εβδομάδες, και μπορεί να περιλαμβάνουν πυρετό, κούραση, πονοκέφαλο, πόνους στο σώμα, ναυτία. Σε ένα ποσοστό των ασθενών, μπορεί τα συμπτώματα να υποχωρήσουν αρχικά, για λίγες ημέρες ή εβδομάδες, και να ξαναπαρουσιασθούν μετά, πιο έντονα, με προσβολή του κεντρικού νευρικού συστήματος (εικόνα εγκεφαλίτιδας ή μηνιγγίτιδας). Στα ζώα η νόσος είναι συνήθως ασυμπτωματική, αλλά μπορεί να παρουσιασθούν και συμπτώματα από το νευρικό σύστημα και στα ζώα.
Η νόσος είναι ενδημική σε χώρες της κεντρικής, βόρειας και ανατολικής Ευρώπης, με χιλιάδες κρούσματα κάθε χρόνο. Τα περισσότερα περιστατικά καταγράφονται σε αγροτικές περιοχές, συχνότερα κατά την περίοδο που κυκλοφορούν περισσότερο τα τσιμπούρια (Απρίλιο έως Νοέμβριο), αλλά και καθόλη τη διάρκεια του χρόνου (και τον Χειμώνα), ιδίως σε νοτιοευρωπαϊκές χώρες.
Αυξημένου κινδύνου έκθεσης θεωρούνται τα άτομα που έχουν ασχολίες σε περιοχές όπου υπάρχουν τσιμπούρια, στην ύπαιθρο, σε αγροτικές ή ορεινές περιοχές, σε αστικά πάρκα και κήπους, είτε λόγω εργασίας (π.χ. αγρότες, κτηνοτρόφοι, βοσκοί, ξυλοκόποι και κηπουροί) ή λόγω αναψυχής (όσοι κάνουν κάμπινγκ, φυσιολάτρες, ορειβάτες, πεζοπόροι, κυνηγοί).

πηγή: iatropedia.gr